logo
fot. Paweł Kucharski TRAVART.pl © Stawy Milickie

Muzeum

Tradycji Rybackiej

MUZEUM

MUZEUM TRADYCJI RYBACKIEJ
STAWÓW MILICKICH I DOLINY BARYCZY

prezentuje obecnie dwie wystawy:

SKANSEN – wystawa 106 eksponatów, głównie narzędzi i urządzeń związanych z gospodarką stawową udostępnionych przez Muzeum Narodowe we Wrocławiu Oddział Muzeum Etnograficzne.

DOM RYBAKA – wystawa eksponatów własnych Spółki prezentująca historię gospodarstwa rybackiego Stawy Milickie. 

 

WSTĘP WOLNY - GODZINY OTWARCIA:

Muzeum czynne codziennie w godzinach 07:00-19:00.

 

MUZEUM

MUZEUM TRADYCJI RYBACKIEJ
STAWÓW MILICKICH  I DOLINY BARYCZY

Jak to z Muzeum Rybactwa było…  

Jednym z zadań postawionych przez Spółką Stawy Milickie jest edukacja dzieci i młodzieży oraz popularyzacja historii rybactwa stawowego w Dolinie Baryczy. Jedną z ambicji władz Stawów Milickich, podobnie jak niegdyś dyrekcji Kombinatu, stało się zorganizowanie muzeum rybactwa Stawów Milickich.

Pomysł utworzenia takiej placówki kulturalnej zrodził się już w latach 70. XX w. Początkowo w Miliczu powstała Izba Pamięci, której inicjatorem oraz organizatorem był instruktor harcerski i działacz milickiego PTTK, Bolesław Zajiczek. W pierwszym okresie akcja zbierania eksponatów miała charakter bardzo spontaniczny i dość przypadkowy. Polegała na gromadzeniu wszelkich przedmiotów nawiązujących do historii tego terenu, od pamiątek wojennych poczynając, a na sprzętach domowych kończąc. Jednak dość szybko zbiory zostały zdominowane przez narzędzia i urządzenia służące do połowu ryb oraz stosowane w szeroko rozumianej gospodarce stawowej. Zważywszy specyfikę tego regionu – było to całkowicie uzasadnione.

Po utworzeniu w 1976 r. Kombinatu dotychczasowe indywidualne próby gromadzenia i zabezpieczania dawnego sprzętu rybackiego zaczęły przybierać formę zorganizowaną. Z myślą o fachowej penetracji terenu oraz zapewnieniu całemu przedsięwzięciu nadzoru merytorycznego (zbieranie, konserwowanie i magazynowanie eksponatów, inwentaryzacja, katalogowanie, dokumentacja fotograficzna) nawiązano kontakty z instytucjami specjalistycznymi, m.in. z Muzeum Narodowym we Wrocławiu i Muzeum Narodowym Rolnictwa w Szreniawie. Z ramienia Dyrekcji Kombinatu kierowaniem i koordynowaniem wszelkich prac związanych z tworzeniem Muzeum Rybactwa Stawowego w Miliczu (MRSM), organizowaniem wystaw i aukcji sprzętu rybackiego zajmowali się dr Aleksander Kowalski i inż. Tadeusz Milerski, wspierani przez Naczelną Organizację Techniczną i Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie. Zasadność utworzenia w Miliczu placówki muzealnej w pełni potwierdziły wnioski końcowe z zorganizowanej 22 maja 1983 r. sesji naukowej na temat „Gospodarka stawowa Polski Zachodniej wczoraj i dziś”.

W końcu lat 80. XX w. koncepcje przyszłego Muzeum uległy poszerzeniu. Część instytucji, z którymi organizatorzy prowadzili konsultacje, sugerowała konieczność powołania całego ośrodka kulturalno-naukowego gospodarki stawowej. Miałby on skupiać, oprócz Muzeum, także pracownię do fizykochemicznych badań wód, specjalistyczną bibliotekę oraz klub, łącząc funkcje naukowo-badawcze i dydaktyczno-oświatowe. Szczególną rolę przewidziano dla istniejącej już wówczas biblioteki, która miała stanowić podstawę ośrodka informacyjno-dokumentacyjnego w zakresie gospodarki stawowej oraz dziedzin pokrewnych (m.in. gospodarki wodnej, ochrony środowiska, działów przyrody i techniki). Jej zadaniem byłoby gromadzenie książek, czasopism, map oraz filmów, mikrofilmów, przezroczy i zdjęć, traktowanych jako określona dokumentacja naukowo-techniczna oraz służąca celom popularyzacji, dydaktyki itp. Niezależnie od projektów i trwających konsultacji kontynuowana była akcja zbierania przyszłych eksponatów muzealnych. Pozyskiwano je drogą zakupów, wymiany, darowizn, rzadziej – w przypadku narzędzi kłusowniczych – konfiskat. W 1985 r. Dyrekcja Kombinatu zwróciła się z apelem do instytucji i osób prywatnych o przekazywanie przedmiotów, sprzętów, literatury, dokumentów i fotografii związanych z  rybactwem śródlądowym.

Coraz ambitniejsze koncepcje przyszłego muzeum zaczęły jednak przerastać możliwości organizacyjne Kombinatu. Przede wszystkim nie został sprecyzowany status planowanej instytucji, a także merytoryczny i administracyjny nadzór nad nią. Zwrócono się do Muzeum Narodowego we Wrocławiu i Muzeum Narodowego Rolnictwa w Szreniawie z propozycją utworzenia – przez jedną z tych instytucji – oddziału w Miliczu, który przejąłby na własność zarówno obiekty przeznaczone i adaptowane na siedzibę Muzeum, jak i dotychczas zebrane przedmioty. Miały one być, dla potrzeb ekspozycji, uzupełnione zbiorami własnymi Wrocławia lub Szreniawy. Daleka lokalizacja, koszty utrzymania personelu i transportu, wreszcie przeszkody natury prawnej skutecznie hamowały, a w początku lat 90. XX w. całkowicie zablokowały tę koncepcję.

Rok 1989 był przełomowy nie tylko dla przyszłości Muzeum Rybactwa Stawowego w Miliczu, ale także dla całej gospodarki rybackiej tego regionu. Z jednej strony projektowano wówczas otwarcie Baryckiego Parku Krajobrazowego, z drugiej natomiast nastąpiło usamodzielnienie się poszczególnych gospodarstw rybackich, które przyjęły status przedsiębiorstw państwowych, co było równoznaczne z rozpadem Kombinatu. Muzeum w Miliczu, zanim jeszcze powstało, zostało pozbawione zaplecza finansowego i organizacyjnego. Po przejęciu przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa przedsiębiorstw rolnych i rybackich definitywnie zrezygnowano z idei tworzenia placówki. Pozostały eksponaty, publikacje, wstępna dokumentacja plastyczna i katalogowa. Opiekujący się zbiorami inż. Tadeusz Milerski zwrócił się do Muzeum Etnograficznego Oddziału Muzeum Narodowego w Wrocławiu z propozycją ich przekazania. W związku ze specyficznym charakterem tej instytucji oraz trudnościami lokalowymi rybacki sprzęt zmechanizowany, często bardzo dużych rozmiarów, został przejęty przez Muzeum Narodowe Rolnictwa w Szreniawie. Przekazujący zastrzegł sobie prawo pierwszeństwa w wypożyczaniu eksponatów, jednocześnie zaś Muzeum Narodowe we Wrocławiu zobowiązało się do merytorycznej pomocy w wypadku, gdyby pojawiła się możliwość zorganizowania muzealnej placówki w Miliczu lub jego okolicach.

Możliwość taka pojawiła się i doczekała realizacji dopiero w 2015 r., już z inicjatywy Stawów Milickich SA. Zrezygnowano z pierwotnie planowanej lokalizacji placówki w Miliczu, sytuując ją w kompleksie Centrum Edukacyjno-Turystycznego „Naturum” w Rudzie Sułowskiej. Spośród przekazanych w 1995 roku Muzeum Etnograficznemu we Wrocławiu 106 eksponatów, głównie narzędzi i urządzeń związanych z gospodarką rybną, niemal wszystkie weszły w skład ekspozycji w nowym muzeum. Zdecydowana większość z nich pochodzi z lat 50. XX w. i przynajmniej częściowo została już wykonana z elementów produkowanych fabrycznie (materiały sieciowe, sprzęt pomiarowy, urządzenia do ważenia i transportu ryb). W potocznym rozumieniu trudno je więc uznać za zabytki etnograficzne lub historyczne. Jednak swoimi formami oraz przeznaczeniem nawiązują – podobnie jak mające często kłusowniczy rodowód ościenie, wiersze, wędy zastawne, niektóre kłonie i sieci – do starych, archaicznych wzorów. Granica między oficjalnymi i nielegalnymi połowami ryb była zresztą zawsze dość płynna, łączyły je nie tylko liczne analogie narzędzi i technik, ale często również osoba łowiącego.

W XX i XXI w., w okresie wzmożonych, błyskawicznych procesów ewolucyjnych zachodzących w dziedzinie kultury technicznej, prymitywne sprzęty i formy połowu – podobnie jak inne „przestarzałe” wytwory – umierały śmiercią naturalną. Część z nich była planowo zwalczana i niszczona jako narzędzia kłusownicze lub wręcz niehumanitarne, mimo że odzwierciedlały myśl ludzką, tworzącą często formy doskonałe w swojej prostocie, celowości i skuteczności działania.      

STAWY MILICKIE SA

Ruda Sułowska 20

56-300 Milicz

tel.: (+48) 71/ 38 47 110

(+48) 71/ 38 32 482

fax: (+48) 71/ 38 47 110 (wew. 25)

mail: biuro@stawymilickie.pl

NIP: 916-13-88-540

BIURO

Sułów, ul. Kolejowa 2

(I piętro, Bank Spółdzielczy)

56-300 Milicz

tel.: (+48) 71/ 38 47 110

BIURO WE WROCŁAWIU

Rynek 58, III p.

50-116 Wrocław

HOTEL NATURUM

Ruda Sułowska 20

56-300 Milicz

tel.: (+48) 71/ 75 90 888

tel.: (+48) 534 964 120

mail: rezerwacje@stawymilickie.pl

GOSPODA 8 RYB

tel.: (+48) 534 964 120

WYCIECZKI, FOTOSAFARI

tel.: (+48) 71/ 759 08 88

DZIAŁ SPRZEDAŻY
HOTELU NATURUM

mail: rezerwacje@stawymilickie.pl

Wszelkie prawa zastrzeżone © Stawy Milickie SA 2008-2015