Przebieg:

Twardogóra - Olszówka - Lędzina - Nowa Wieś Goszczańska - Droździęcin - Drągów - Goszcz - Gola - Chełstów - Drogoszowice - Sosnówka - Dąbrowa - Twardogóra, GOSiR

Długość ok. 48 km

Opis szczegółowy szlaku

Jest to szlak zaczynający się i kończący w mieście Twardogóra. Podczas jego przebiegu zwiedzić można okolicę miasta, jak i miejscowości: Olszówka, Lędzina, Goszcz, Gola, Chęłstów, Drogoszyce i Sosnówka.

Barokowy Pałac z zabytkowym parkiem w Twardogórze

Znajduje się w rozwidleniu potoku Skorynia. Był siedzibą właścicieli dóbr twardogórskich i goszczańskich. Powstał na fundamentach budowli obronnej z XV w. , którą wzniesiono w czasach husyckich. Zaliczany jest do zabytków II klasy. Murowany z cegły, otynkowany, podpiwniczony, piętrowy. Dach nad korpusem czterospadowy mansardowy, z lukarnami, facjaty kryte dwuspadowo; skrzydła kryte płaskimi dachami. Wokół pałacu znajduje się park, którego piękny, stary drzewostan zniszczył huragan w 1988 r.

W zespole pałacowym znajdują się również resztki fosy i obwarowań ziemnych od strony wschodniej i północnej. Do dziś zachowała się zabytkowa barokowa brama wjazdowa, murowana z cegły, z przejazdem w formie arkady flankowanej przez pilastry toskańskie, z naczółkiem trójkątnym, przerywanym z monogramem Eleonory Charlotte, księżnej oleśnicko-witemberskiej; poniżej kartusz herbowy dawnych właścicieli. Obecnie w budynku mieści się filia Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych.

Posąg Herkulesa

Pierwotnie posąg Herkulesa zdobił prawdopodobnie studnię oranżerii pałacu w Goszczu. Po latach rzeźba stanęła przy bramie wjazdowej do pałacu w Twardogórze, gdzie pozornie zapomniana, narażona na działania tak niekorzystnych dla piaskowca czynników atmosferycznych, zdawała się kończyć swój żywot. Przetrwawszy pożar pałacu w roku 1947, zburzenie oranżerii w roku 1954, przeprowadzkę do Twardogóry przypisywaną uczniom internatu, który został założony w dawnym twardogórskim pałacu, posąg Herkulesa dotrwał do roku 2008, kiedy to groziło mu już nieodwracalne zniszczenie.

Decyzją władz Twardogóry został wtedy przeniesiony na skwer przy przejściu dla pieszych w pobliżu skrzyżowaniu ulic Wielkopolskiej i Bolesława Krzywoustego. W marcu 2011 burmistrz Twardogóry, wydał zezwolenie na rozpoczęcie prac renowacyjnych. Prace te rozpoczęły się z małym poślizgiem w końcu lipca 2011 roku. Tematem omawianego dzieła sztuki jest dynamiczne przedstawienie zamachującego się maczugą Herkulesa. Powstała prawdopodobnie w roku 1730 rzeźba przedstawia bohatera i półboga starogreckiej mitologii podczas walki z Hydrą. Posąg powstał na zlecenie hrabiego Heinricha I Reichenbacha, stworzył go prawdopodobnie świdnicki rzeźbiarz Georg Leonard, wzgl. dzieło powstało w warsztacie tego artysty. Hrabia von Reichenbach, właściciel średniej posiadłości ziemskiej Goszcz, zlecił w latach 1730-1740 renowację zespołu pałacowego w Goszczu. Wtedy to prawdopodobnie figura Herkulesa zawitała w oranżerii. Jak już wcześniej wspomniano, do początku lat 60-tych dwudziestego wieku, posag niemal nie zmieniał swojego miejsca. Przypuszczalnie dopiero w wyniku uczniowskiego żartu rzeźba z Goszczu znalazła się w sąsiedniej Twardogórze. Mieszkańcy internatu mieszczącego się w dawnej siedzibie hrabiny Eleonory-Charlotty Württenberg-Öls podobno przewieźli Herkulesa traktorem do Twardogóry, gdzie posąg stoi do dnia dzisiejszego.

W mitologii greckiej Herkules uchodził za patrona miejsc rozgrywek sportowych. Twardogórski posąg Herkulesa wyróżnia się szczególną dokładnością w przedstawieniu detali. Taki naturalizm świadczy o niezwykłych artystycznych zdolnościach rzeźbiarza. Herkules jest tu prawie nagi, ma tylko kawałek tkaniny na lędźwiach. Mistrzowskie jest przedstawienie mięśni, uwidoczniony jest nawet zarys łuków żebrowych pod skórą. Głowa herosa pokryta jest lokami, uwagę zwraca również bardzo szczegółowe przedstawienie brody i brwi. Stojąc w kontrapoście, Herkules trzyma w obydwu dłoniach maczugę, zamachując się do ciosu.

U stóp mocarza spoczywa Hydra, jedną z jego stóp przytwierdzona do ziemi i już przezeń zwyciężona. Zgodnie z mitologią, Hydra to dziewięciogłowy wąż morski monstrualnych rozmiarów, grasujący w lernejskich mokradłach Argos. Przedstawiona scena nawiązuje do drugiej pracy Herkulesa, jaką mu zlecił król Eurysteusz. Należy wszakże zauważyć, że przedstawienie Hydry z Twardogóry nie jest do końca wierne starogreckiej mitologii. Twardogórska Hydra ma tylko trzy głowy. Interesujące jest również przedstawienie węża przez artystę. Obok uzbrojonych w szpony i wyposażonych jak u ptaków wodnych w błony pławne łap, uwagę przykuwają również skrzydła znajdujące się na wysokości ramion Hydry. Wycyzelowane do ostatniego detalu są również trzy głowy potwora, wijące się w przedśmiertnych konwulsjach, z otwartymi pyskami pod stopą herosa, zastygłe być może w ostatnim przedśmiertnym okrzyku. W trakcie prac renowacyjnych uzupełniono część maczugi i ręki. Na miejscu obecnej ekspozycji rzeźby, na skrzyżowaniu ulic Wielkopolskiej i Bolesława Krzywoustego, w pobliżu przejścia dla pieszych, zbudowano dla niej postument, aby nie dopuścić do ponownego jej zniszczenia w wyniku stałego bezpośredniego kontaktu z pochodzącą z gruntu wilgocią. Niską płytę betonową wkopano na pewną głębokość w ziemię aby nie utrudniać ogladania rzeźby. Prace mogły być zakończone w połowie listopada 2011 roku.

Rynek w Twardogórze z Ratuszem

Rynek z niesymetrycznie położonym ratuszem i budynkami z XVIII i XIX w. Ratusz wybudowano w 1902 r. Początkowo w budynku tym mieścił się sąd rejonowy i areszt. Funkcję siedziby władz przejął po wojnie i pełni ją do dziś – Urząd Miasta i Gminy. Do rejestru Konserwatora Zabytków wpisany jest dom mieszkalny przy ulicy Rynek 21 wybudowany w latach 1850-1900. Budynek w zabudowie zwartej, dwukondygnacyjny z balkonem o ozdobnej balustradzie tralkowej, nakryty wysokim dachem dwuspadowym, pokryty dachówką.

Bazylika Mniejsza w Twardogórze

Neogotycki kościół p.w. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych (zwany „górnym”) stanowi istotny element kompozycji urbanistycznej Twardogóry, usytuowany jest w centrum tzw. Rynku Górnego – obecnie Plac Piastów. W pobliżu znajdują się budynki z XVIII i XIX w. Świątynię wybudowano w 1874 – 1875 r. z surowej cegły licówki z elementami kamiennymi na istniejących już starych fundamentach. Kościół pierwotnie ewangelicki. Po II Wojnie Światowej oddany do funkcji kościoła rzymsko – katolickiego. W 1989 roku gruntownie odnowiono wnętrze kościoła. Dach kryty blachą miedzianą, nad korpusem nawowym i ramionami transeptu dwuspadowe, nad aneksami bocznymi pulpitowe. Hełm na wieży iglicowy, ośmioboczny, pokryty blachą miedzianą. Obecnie kościół jest zagospodarowany i używany do kultu religijnego. Sanktuarium Maryjne ze słynącą łaskami figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem jest miejscem licznych pielgrzymek.

Zespół Pałacowo-Parkowy w Goszczu

Słynne ruiny stanowią zabytek I grupy. Pierwszy pałac w Goszczu wybudowano w latach 1730-1740 na miejscu XII wiecznego zamku. Zniszczył go jednak ogromny pożar w 1749 r. W latach 1749-1755 powstawał nowy pałac, którego ruiny możemy dziś oglądać. Całość zespołu dworsko-pałacowego zgrupowano wokół prostokątnego dziedzińca, którego oś główną stanowił budynek pałacu zabudowany na planie podkowy z półkolistymi łącznikami przechodzącymi po bokach w oficyny mieszkalne i budynki gospodarskie.

Do pałacu przylega od strony północnej majdan otoczony domami służby dworskiej i murem z trzema bramami, a dalej na północy kościół dworski, połączony niegdyś z pałacem za pośrednictwem oranżerii. Budynki murowane z cegły (korpus z kamienia i rudy darniowej), otynkowane, z dachami mansardowymi krytymi dachówką. Do stycznia 1945 r. obiekt ten należał do rodziny Reinchenbachów. Potem zajęły go wojska radzieckie, a następnie oddano go w zarząd miejscowej administracji. W wigilię Bożego Narodzenia w 1947 r. wybuchł pożar w pałacu i pomimo dwóch tygodni ratowania go przez kilkanaście jednostek straży pożarnej spłonął. W części południowej i wschodniej rozległy park z założonym w 1830 roku stawem o wydłuzonym kształcie i przylegające do niego pozostałości parku naturalistycznego. Obecnie zachowane są ślady ogrodu ozdobnego, grabowych alei i pojedynczo nasadzone dęby, w części zachodniej parku ruiny pawilonu ogrodowego. Obecnie część zespołu wykorzystywana jest jako zabudowania mieszkalne i zabudowania gospodarcze.

Stopniowo przywracana jest świetność budynkom folwarcznym. W latach 2013 - 2015 wyremontowano fragment skrzydła północno-zachodniego, z przeznaczeniem na Centrum Edukacyjno-Kulturalno-Turystyczne kultywowania tradycji regionalnych. Odbywają się tam przedstawienia teatralne, wystawy oraz plenery malarskie.

Drewniany kościół p.w. Św. Idziego w Chełstowie

Kościół położony jest w odległości 4 km od Twardogóry . Jest zabytkiem architektury sakralnej II klasy. Wzniesiono go po 1666 r. na miejscu starszego pochodzącego z XVI w. Budynek kościoła – wolnostojący drewniany na podmurówce z cegły. Dach kryty gontem. Najcenniejsze są w nim, zachowane jeszcze z wcześniejszego kościoła, drewniane polichromowane rzeźby z ok. 1400 r. (gotyckie figury przedstawiające św. Idziego, św. Wojciecha i św. Jadwigę). Kościół jest własnością Parafii rzymsko-katolickiej w Twardogórze - używany obecnie do kultu religijnego jako filia kościoła parafialnego w Twardogórze.

Teren parku krajobrazowego rozciągający się wzdłuż koryta rzeki charakteryzuje się dużą różnorodnością środowisk, na którą składają się między innymi pagórkowate obrzeża doliny, rozległe i zróżnicowane pod względem gatunkowym kompleksy leśne, wielkopowierzchniowe stawy rybne, a także rozciągające się wzdłuż Baryczy i jej dopływów łąki i pola.